RELATIVE CLAUSES / İLGİ CÜMLECİKLERİ
İlgi cümlecikleri, solundaki isim ya da cümle ile ilgili olarak bir tanımlama yapar, onları açıklar.
İsimleri nitelediği için bazen bunlara sıfat cümlecikleri (adjective clauses) da denir.
ingilizcede ilgi cümlecikleri üçe ayrılır: tanımlayan, tanımlamayan ve bağlayıcı.
DEFINING RELATIVE CLAUSES / TANIMLAYAN İLGİ CÜMLECİKLERİ
Tanımlayan ilgi cümlecikleri, solundaki isimler hakkında gerekli bir açıklama ifade eder.
Bu nedenle cümleden çıkarılırsa anlamda bir eksiklik olur.
Bu tip ilgi cümlecikleri insanlar ve insan dışındaki şeylerle kullanılırken değişik ilgi zamirleri alır.
Bu nedenle bunların kullanımını önce iki büyük gruba ayıracağız.
A. İnsanlar için kullanım
Burada nitelenen isim, bir insanı gösterir.
Bu kullanım, kullanılan ilgi zamirleri, Türkçeye çevirileri ve kuruluş yapıları açısından üç gruba ayrılır.
1. who, that
Bu ilgi zamirlerini bir fiil izlerse, Türkçeye çevirisi "ki o, ki onlar" şeklinde, başka bir ifadeyle "-en, -an" olarak yapılır.
Who ve that ilgi zamirleri birbirinin yerine kullanılabilir.
| the girl who came late | kız ki o geç geldi: geç gelen kız |
| the boys who ate the cake | pastayı yiyen çocuklar |
| the baby who drinks the milk | sütü içen bebek |
| the teacher who teaches history | tarih öğreten öğretmen |
| The girl who brought the book is Dick's sister. | Kız, ki o kitabı getirdi, Dick'in kız kardeşidir. (Kitabı getiren kız Dick'in kız kardeşidir.) |
| The students who came late waited in the garden. | Öğrenciler, ki onlar geç geldiler, bahçede beklediler. (Geç gelen öğrenciler bahçede beklediler.) |
| The lady that wrote the letters lived in London. | Mektupları yazan hanım Londra'da yaşıyordu. |
2. whow, who, that
Bu ilgi zamirlerini bir özne izlerse, Türkçeye çevirisi "ki onu, ki onları, ki ona, ki onlara" şeklinde, başka bir ifadeyle "-dığı, -diği" olarak yapılır.
Whom, who, that ilgi zamirleri birbirinin yerine kullanılabilir.
Konuşma dilinde bu ilgi zamirleri çoğu kez kullanılmaz.
| The woman whom I saw was a nurse. | Gördüğüm kadın bir hemşireydi. |
| The woman who I saw was a nurse. | Gördüğüm kadın bir hemşireydi. |
| The woman that I saw was a nurse. | Gördüğüm kadın bir hemşireydi. |
| The woman I saw was a nurse. | Gördüğüm kadın bir hemşireydi. |
| The man who you wanted has come. | İstediğin adam geldi. |
| The man you wanted has come. | İstediğin adam geldi. |
| The officer they visited gave them some presents. | Ziyaret ettikleri memur onlara bazı hediyeler verdi. |
| The poor man they saw in the hospital has died. | Hastanede gördükleri yoksul adam öldü. |
Edatla birlikte kullanılacak zamir whom'dur.
The boy with whom I was travelling with spoke Spanish.
(Birlikte seyahat ettiğim oğlan ispanyolca konuşuyordu.)
3. whose
Bu ilgi zamirini yalın halde isim izler.
Bu ismin önünde a, an, the tanımlıkları, my, your, his gibi iyelik sıfatları bulunmaz.
Bu ilgi zamirinin Türkçeyi çevirisi "ki onun" şeklinde, başka bir ifadeyle "-en, -an" veya "-dığı, -diği" olarak yapılır.
| The children whose shoes are dirty can't go into the the classroom. | Çocuklar, ki onların ayakkabıları kirlidir,sınıfa giremezler. (Ayakkabıları kirli olan çocuklar sınıfa giremezler.) |
| The woman whose bag was stolen went to the police station. | Çantası çalınan kadın karakola gitti. |
B. insan dışındakiler için kullanım
Burada nitelenen isim, hayvan, bitki veya cansız, başka bir deyişle insan dışında bir şeyi gösterir.
Bu kulllanım, kullanılan ilgi zamirleri, Türkçeye çevirileri ve kuruluş yapıları açısından üç gruba ayrılır.
1. which, that
Bu ilgi zamirlerini bir fiil izlerse, Türkçeye çevirisi "ki o, ki onlar" şeklinde, başka bir ifadeyle "-en, -an" olarak yapılır. Which ve that ilgi zamirleri birbirinin yerine kullanılabilir.
| The cat which ate the meat has run away. | Kedi, ki o eti yedi, kaçtı. (Eti yiyen kedi kaçtı.) |
| The cats which ate the meat have run away. | Eti yiyen kediler kaçtılar. |
| The garden which is at the back of the school has a tennis court. | Okulun arkasındaki bahçenin bir tenis kortu vardır. |
| The streets which lead to the museum are very narrow. | Müzeye çıkan caddeler çok dardır. |
| This is the tower that was built in 1625. | 1625'te inşa edilen kule budur. |
2. which, that
Bu ilgi zamirlerini bir özne izlerse, Türkçeye çevirisi "ki onu, ki onları; ki ona, ki onlara" şeklinde, başka bir ifadeyle "-dığı, -diği" olarak yapılır.
Which, that ilgi zamirleri birbirinin yerine kullanılabilir, konuşma dilinde bu ilgi zamirleri çoğu kez kullanılmaz.
| The plums which I ate were very sour. | Yediğim erikler çok ekşiydi. |
| The letter that she received yesterday came from Canada. | Dün aldığı mektup Kanada'dan geldi. |
| The pencil which you lost yesterday is under the carpet. | Dün kaybettiğin kalem halının altındadır. |
| The pencil you lost yesterday is under the carpet. | Dün kaybettiğin kalem halının altındadır. |
| The potatoes we bought last week are bad. | Geçen hafta aldığımız patatesler kötüdür. |
| The cake my wife made wasn't good. | Karımın yaptığı pasta iyi değildi. |
Edatla birlikte kullanılacak zamir which'dir.
Edat bu ilgi zamirinden önce ya da sonra gelebilir.
The war about which many books were written lasted twenty years.
(Hakkında birçok kitaplar yazılan savaş yirmi yıl sürdü.)
3. whose
Bu ilgi zamirini yalın halde isim izler.
Bu ismin önünde a, an, the tanımlakları, my, your, his gibi iyelik sıfatları bulunmaz.
Bu ilgi zamirinin Türkçeye çevirisi "ki onun" şeklinde, başka bir ifadeyle "-en, -an" veya "-dığı, -diği" olarak yapılır.
| They live in a house whose door is green. | Onlar bir evde otururlar ki onun kapısı yeşildir. (Kapısı yeşil olan bir evde otururlar.) |
| The car whose tyres are new is mine. | Lastikleri yeni olan araba benimdir. |
NON-DEFINING RELATIVE CLAUSES / TANIMLAMAYAN İLGİ CÜMLECİKLERİ
Bu tür ilgi cümlecikleri bilinen ve hakkında açıklama gereği olmayan isimler hakkında biraz daha ayrıntı vermek için kullanılır.
Çok önemli olmadıkları için cümlenin esas anlamını bozmadan atılabilirler.
Bu tür ilgi cümleciklerinin önemli bir özelliği cümle içinde iki virgül arasında bulunmalarıdır.
A. insanlar için kullanım
Burada nitelenen isim, bir insanı gösterir.
Bu kullanım, kullanılan ilgi zamirleri Türkçeye çevirileri ve kuruluş yapıları açısından üç gruba ayrılır.
1. who
Bu ilgi zamirini bir fiil izlerse, Türkçeye çevirisi "ki o, ki onlar" seklinde, başka bir ifadeyle "-en. -an" olarak yapılır.
| that girl, who came late | şu kız ki o geç geldi geç gelen şu kız |
| those boys, who ate the cake | pastayı yiyen şu çocuklar |
| your son, who drank the milk | sütü içen oğlun |
| Anita's father, who is a doctor, is coming to our office. | Anita'nın babası, ki o bir doktordur, büromuza geliyor. |
| My son, who was in London last year, is a famous football player. | Geçen yıl Londra'da olan oğlum şimdi ünlü bir futbolcudur. |
2. whom, who
Bu ilgi zamirlerini bir özne izlerse, Türkçeye çevirisi "ki onu, ki onları, ki ona, ki onlara" şeklinde, başka bir ifadeyle "-dığı, -diği" olarak yapılır.
Whom, who ilgi zamirleri birbirinin yerine kullanılabilir.
| Hilda, whom we met at the concert, visited us. | Konserde rastladığımız Hilda bizi ziyaret etti. |
| Our history teacher, whom everybody likes, is in hospital now. | Herkesin sevdiği tarih öğretmenimiz şimdi hastanededir. |
Edatla birlikte kullanılacak zamir whom'dur.
| Gerald, with whom I went to Paris last summer, wants to see you. | Geçen yaz birlikte Paris'e gittiğim Gerald seni görmek istiyor. |
| The man, from whom you bought a car, is sitting at that table. | Kendisinden bir otomobil aldığın adam şu masada oturuyor. |
3. whose
Bu ilgi zamirini yalın halde isim izler.
Bu ismin önünde a, an, the tanımlıkları, my, your, his gibi iyelik sıfatları bulunmaz.
Bu ilgi zamirinin Türkçeyi çevirisi "ki onun" şeklinde, başka bir ifadeyle "-en, -an" veya "-dığı, -diği" olarak yapılır.
| My sister, whose husband is a lawyer, is coming to dinner. | Kocası bir avukat olan kız kardeşim akşam yemeğine geliyor. |
| The postman, whose son is in our school, is going past our door. | Oğlu okulumuzda olan postacı kapımızdan geçip gidiyor. |
B. insan dışındakiler için kullanım
Burada nitelenen isim, hayvan, bitki veya cansız, başka bir deyişle insan dışında bir şeyi gösterir.
Bu kulllanım, kullanılan ilgi zamirleri, Türkçeye çevirileri ve kuruluş yapıları açısından üç gruba ayrılır.
1. which
Bu ilgi zamirini bir fiil izlerse, Türkçeye çevirisi "ki o. ki onlar" şeklinde, başka bir ifadeyle "-en, -an" olarak yapılır.
| Our school, which is very famous, has a basketball team. | Çok ünlü olan okulumuzun bir basketbol takımı var. |
| His villa, which is in the forest, was sold yesterday. | Onun ormandaki villası dün satıldı. |
2. which
Bu ilgi zamirini bir özne izlerse, Türkçeye çevirisi "ki onu, ki onları; ki ona, ki onlara" şeklinde, başka bir ifadeyle "-dığı, -diği" olarak yapılır.
| The book, which you read yesterday, belongs to my sister. | Dün okuduğun kitap kız kardeşime aittir. |
| The film, which my friend recommended was a love story. | Arkadaşımın tavsiye ettiği film, bir aşk filmiydi. |
Edat which zamirinin önünde olabileceği gibi cümle sonuna da konulabilir.
| The suitcase, for which I paid eighty dollars, isn't big enough. | Seksen dolar ödediğim bavul yeterli büyüklükte değil. |
| The suitcase, which I paid eighty dollars for, isn't big enough. | Seksen dolar ödediğim bavul yeterli büyüklükte değil. |
3. whose
Bu ilgi zamirini yalın halde isim izler.
Bu ismin önünde a, an, the tanımlıkları, my, your, his gibi iyelik sıfatları bulunmaz.
Bu ilgi zamirinin Türkçeyi çevirisi "ki onun" şeklinde, başka bir ifadeyle "-en, -an" veya "-dığı, -diği" olarak yapılır.
We'll cut down this tree, whose leaves have turned yellow.
(Yaprakları sararmış olan bu ağacı keseceğiz.)
CONNECTIVE RELATIVE CLAUSES / BAĞLAYICI İLGİ CÜMLECİKLERİ
Who ve which zamirleri ayrı iki cümleyi and sözcüğünün anlamına benzer bir şekilde bağlayabilirler.
Bu durumda da who şahıslar, which nesneler için kullanılır.
| She has two children and they go to primary school. | Onun iki çocuğu var ve onlar ilkokula giderler. |
| She has two children, who go to primary school. | Onun iki çocuğu var; onlar ilkokula giderler. |
| We bought a new house. it had four rooms. | Yeni bir ev aldık. Onun dört odası vardı. |
| We bought a new house, which had four rooms. | Yeni bir ev aldık, dört odası vardı. |