Yaşama Hakkı Maddeleri

Sponsorlu Bağlantılar
(Anayasa, Madde 17):Herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Yaşama hakkı, bütün hakların temelidir. Savaş, sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde dahi durdurulamaz, yok edilemez.
1. Her bireyin yaşam hakkına sahip olması ve bu hakların tamamen korunması gerekir. 2. Politik, ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda her bireyin eşit haklara sahip olması. 3. Yaşam hakkı, cinsel kimlikli kişilere karşı ayrımcılık yapılmamasını içerir. 4. Her bireyin bedensel ve ruhsal bütünlüğünü korumasını sağlayan mevzuatların korunması. 5. Her bireye, özgürce fikirlerini ortaya koyma, ifade etme ve dernekleşme hakkının tanınması. 6. Her bireyin sağlık hizmetleri toplumun hazinesinden temin etme hakkının korunması.
1982 Anayasası'nın 17. maddesinde de, ”Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz.
Yaşama hakkı, tüm insanların doğdukları andan itibaren olumsuz koşullara karşı korunmasını gerektiren temel bir haktır. Bu hak özgürlük, adalet ve çeşitli yasal koruma haklarını içerir. Yaşama hakkı insanların düzenli olarak dinlenme, uyku, güvenlik, sağlık gibi temel ihtiyaçlara cevap verme, kendi özgür iradesini kullanma, kendilerini özgürce ifade etme haklarını kapsamaktadır. Yaşama hakkı aynı zamanda insanların herhangi bir nedenden ötürü öldürülmeme ya da insanların cinsel kimliklerinin ya da inançlarının bilinçli olarak özgürce seçilmesine izin verme hakkını da kapsamaktadır.
Bu nedenle yaşama hakkı en temel insan hakkıdır. Bu hak karşısında diğer haklar ikincil haklar konumundadır. Diğer tüm hak- ların kullanımı ve varlığı bu hakka bağlıdır. Bu açıdan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ( AİHS)'nde, yaşama hakkı dokunulmaz haklar ya da hakların sert çekirdeği olarak kabul edilmektedir.
Yaşama hakkı, insan haklarının temel haklarından biridir. İnsan hakları, insanların hayatlarına karşı herhangi bir baskı, zulüm ve kayırmadan zengin biçimde yararlanma hakkını tanıyan üstün bir genel ilke olarak tanımlanır. Bu hak insanın diğer en temel haklarını da sınırlar. Diğer haklar arasında; düşünce özgürlüğü, görüş ve inanç özgürlüğü, bedensel integritenin korunması, ifade ve yayın özgürlüğü, eşittik, adil yargılanma, kişisel güvenlik ve özgürlük hakları bulunur.
Madde 42'de “Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılâpları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır.
42. Madde Herkesin temel hak ve hürriyetleri, anayasanın diğer maddeleri ile sınırlı olmak üzere, insan hakları ve temel özgürlükler yoluyla korunmuştur. Bu haklar, kısıtlanamaz ve herhangi bir kişiye ayrıcalık olarak tanınamaz. Kişisel özgürlüklerin kullanımı, hukuka aykırı davranışlara amacı taşıyanlar ile suça teşvik edenler için sınırlandırılabilir.
İnsan hakları; tüm insanların hiçbir ayrım gözetmeksizin yalnızca insan oluşlarından dolayı eşit, özgür ve onurlu yaşama hakkına sahip olmasıdır. Herkes, cinsiyet, ırk, renk,din, dil, yaş, tabiiyet, düşünce farkı, ulusal veya toplumsal köken, zenginlik gibi fark olmaksızın kanun karşısında eşittir.
İnsanların en temel hakkı insan hakları olarak kabul edilir. Bu haklara göre, her insan eşit olarak doğduğundan itibaren özgürlük, güvenlik, adalet ve insan onuruna saygı duyulmasını talep etme hakkına sahiptir.
Bu haklar başlıca şunlardır: Din ve Vicdan Özgürlüğü, Düşünce Kanaat ve İfade Özgürlüğü, Basın Özgürlüğü, Haberleşme Özgürlüğü, Yerleşme ve Seyahat Özgürlüğü, Toplantı Hak ve Özgürlüğü, Bilim ve Sanat Özgürlüğü v.b. özgürlükler de yine devlet tarafından anayasal güvence altına alınmıştır.
Temel haklar, insanların temel ihtiyaçlarını karşılamak ve özgürlüklerini korumak için haklardır. Temel haklar, bireyler ve topluluklara tanınan çeşitli hakların toplamıdır. Bunlar arasında hak arama ve adalete erişme, eğitim alma, ifade özgürlüğünü kullanma, dernekler kurma ve gösteri yapma gibi haklar bulunmaktadır. Anayasalar ya da uluslararası sözleşmeler tarafından tanınan bu haklar, uluslararası hukuk tarafından da korunmaktadır.
Cevap. Bu ilkeler çerçevesinde, hastalar sağlık hizmeti alırken bilgi isteme; sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme; sağlık personelini tanıma, seçme ve değiştirme; tıbbi gereklere uygun teşhis, tedavi ve bakım görme gibi haklara sahiptirler.
1. Eşitlik: Tüm insanlar eşit olarak sağlık hizmetlerinden yararlanabilmelidir. 2. Hakiki kapsam: Tüm toplumsal sınıflara ve ayrımcılık olmaksızın tüm vatandaşlarına uygun sağlık hizmetleri sağlanmalıdır. 3. Kullanım erişilebilirliği: Sağlık hizmetleri her yurttaşa, istenilen zamanda ve uygun maliyet ile erişilebilir olmalıdır. 4. Kalite standartları: Sağlık hizmetlerinin sunulmasında ve tedavide kalite standartlarının sağlanması önemli bir kriterdir.
Madde 17 – Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.
Yaşama hakkı maddesi 28'dir.