Ekfiille çekimlenmiş sözcükler “değil” edatıyla olumsuz yapılır. örneklerinde ekfiilin olumsuz çekimi görülmektedir. Diğer fiillerin “-ma, -me” ile, ekfiilin “değil” ile olumsuz yapılması, ekfiilin bulunmasını oldukça kolaylaştırır. “Karnım iki gündür açtı.” “Kapıyı ardına kadar açtı.” cümlelerinde altı çizili sözcüklerden hangisinin ekfiil aldığını bulmak için cümleleri olumsuz yaparız. “Karnı iki gündür açmadı.” olmayıp “aç değildi.” olacağına göre birincide ekfiil kullanılmıştır. “Beni aramış doktorum.” “İki yıldır doktorum.” cümlelerinde de benzer ekler görülüyor. Ayrı yöntemle bunu da ayırabiliriz. “Beni aramış doktor değilim.” denmez, ancak “İki yıldır doktor değilim.” olur. Öyleyse ikinci cümledeki, ekeylemdir. Burada “değil” edatının zaman eklerinden önce geldiğini de söyleyelim. Yani “hastaydı” sözü “hastaydı değil” şeklinde olumsuz yapılmaz; “hasta değildi” şeklinde yapılır.
|
Öğretmendim Doktormuş Hastaysa Şairim |
® ® ® ® |
Öğretmen değildim. Doktur değilmiş. Hasta değilse. Şair değilim. |